Anatomia

Situs inversus
Situs inversus (Kodi ICD-10 - Q89.3) është një term mjekësie për një situatë të rrallë dhe të veçantë por jo me vlerë si sëmundje, e cila përshkruan rastin në trupin e njeriut kur të gjitha organet e trupit ndodhen në anën e kundër prej gjendjes normale p.sh: shpretka ndodhet te ana e mëlçisë dhe mëlçia në anën e shpretkës, zemra ndodhet në anën e djathtë, etj.

Situs inversus gjendet ndër të tjera te gjysma e personave me Sindromën e Kartagjenas (primary ciliary dyskinesia).

Marrë nga "http://sq.wikipedia.org/wiki/Situs_inversus"

Truri

Truri (lat. cerebrum dhe greq. ἐγκέφαλον - enkefalon - "në kokë" ) tek njeriu dhe kafshët kurrizore është pjesa e trupit që gjendet në kokë i mbrojtur nga kafka dhe cipa trunore dhe që shërben për kapjen, përpunimin dhe ruajtjen e njoftimeve të marra (në nje nivel të lartë) nëpërmjet organeve shqisore (syve, veshëve, etj.) për t´i shndërruar në lëvizje që janë mjeti i ndërveprimit me mjedisin e jashtëm. Truri është qendra e kontrollit të sistemit nervor qendror. Truri te shumica e kafshëve është i vendosur në kokë pranë aparatit shqisor dhe gojës. Kafshët jokurrizore nuk zotërojnë një tru qendror apo një grumbull të veçuar ganglionesh. Truri është një organ tejet i ndërlikuar. Truri i njeriut, p.sh. përbëhet nga më shumë se 100 miliardë neurone, secili i lidhur me mëse 10.000 të tjerë.

Vena

Venat (latinisht vena) janë enë gjaku, të cilat e transportojnë gjakun në drejtim të zemrës. Ato transportojnë gjak të paoksigjenuar në përjashtim të venave pulmonale të cilat transportojnë gjakun e oksigjenuar. Gjaku i oksigjenuar e ka ngjyrën e kuqe, kurse ai i paoksigjenuar e ka ngjyrën e kaltër. Për këtë arsye shkëlqejnë venat e lëkurës në ngjyrë të kaltër.


Ndërtimi
Venat e kanë ndërtimin tipik të enëve të gjakut me tri shtresa:

Tunica interna (Intima)
Tunica media
Tunica externa (Adventia)
Për krahasim nga arteriet venat kanë vela, të cilat e detyrojnë gjakun të lëvizë në drejtim të zemrës dhe të mos largohet prej saj.

Zemra

Zemra (latinisht Cor, greqisht καρδιά Kardia) është organ muskulor i cili gjat kontrakcionit me ritëm bënë të mundëshëm qarkullimin e gjakut në të gjitha organet e trupin të njeriut. Jeta pa zemër nuk është e mundshme. Zemra është njëra prej organeve të para që formohet në trupin e njeriut gjatë zhvillimit embrional.


Forma dhe madhësia e zemrës tek njerëzit

Topografia e ZemrësForma e zemrës është e ngjajshme me formen një koni, maja e të cilit tregon nga ana e majt dhe tëposht. Zemra te njerzit ndohet në anën e majtë të kraharorit, në raste të ralla nga ana djatht (Situs inversus).

Një Zemër e shëndosh peshon sa 0,5% e peshës së trupit, ndërmjet 300 dhe 350 gram. 500 gram është pesha kritike. Prej kësaj peshe enët e gjakut të zemrës nuk janë në gjendje ta furnizojnë më atë me oksigjen.


Ndërtimi
Zemra përbëhet prej dy pjesëve:

Pjesa e djathtë, e cila gjakun e lëviz në drejtim të mushkërive (qarkullimi i vogël).
Pjesa e majtë, e cila e lëviz gjakun në drejtim të pjesëve tjera të trupit (qarkullimi i madh).
Pasi që rezistenca në enët e gjakut në trup pesë herë më e madhe se rezistenca në mushkëri është, pjesës së majtë të zemrës i duhet për këto përmasa edhe më shumë të punojë se pjesa e djathtë. Për këtë arsye pjesa e majtë e ka murin më të trashë se pjesa e djathtë, por volumi është i njëjtë në të dyja pjesët e zemrës.

Zemra ka 2 barkusha (lat. ventriculi) dhe 2 valvula (lat. atrium). Barkushja e majtë (ventrikuli i majtë) pompon gjak në qarkullimin sistemik, ku presioni është rreth 80-120 mm Hg, kurse barkushja e djathtë pompon në qarkullimin mushkëror, ku presioni është rreth 8-25 mm Hg.

Barkushet janë pompa të fuqishme me mure të trasha muskulore, dhe prandaj presioni i gjakut venoz (0-2 mm Hg) nuk arrin t'i tendosë. Valvulat janë dhoma tö zemrës, me mure të holla e të tendosshme, që shërbejnë si rezervuarë për gjakun venoz, por që njëkohësisht mund të tkurren e ta pompojnë gjakun me njëfarë presioni për në drejtim të barkusheve.


Funksioni
Zemra është pompa.Në mënyrë që pompa (zemra) të kryejë funksionin e saj duhet që muskuli i zemrës të jetë shëndoshë e mirë. Duhet që sistemi elektrik i zemrës të koordinojë tkurrjen e valvulave dhe të barkusheve si dhe duhet që muskuli të furnizohet rregullisht me gjak. Gjatë tkurrjes (sistolës) të barkushes së majtë, presioni brenda barkushes natyrisht është më i lartë sesa presioni në aortë. Kjo e pengon qarkullimin e gjakut në shtratin koronar. Gjithashtu, fillesa e arterieve koronare gjatë sistolës mbyllet nga kuspet e valvulës të hapur të aortës. Si rrjedhojë, enët koronare nuk mund ta furnizojnë me gjak barkushen e majtë gjatë sistolës. Barkushja e majtë furnizohet me gjak vetëm gjatë diastolës . Nëse diastola shkurtohet, barkushja e majtë ka më pak kohë për t'u furnizuar me gjak. Valvulat e zemrës duhet të jenë të afta të hapen plotësisht dhe të mbyllen plotësisht. Stenoza është ngushtim i vrimës të valvulës. Mbyllja jo e plotë përbën pamjaftueshmëri të valvulës. Pasojë e pamjaftueshmërisë është regurgitimi (rikthimi i gjakut).Venat rikthejnë gjakun në zemër. Që të kryejnë këtë funksion, venat janë të pajisura me valvula që nuk lejojnë kthimin e gjakut mbrapsht. Tkurrja e muskujve të gjymtyrëve i shtrydh venat dhe e shtyn gjakun drejt qendrës ('pompa muskulore'). Po ashtu, presioni negativ gjatë frymëmarrjes ndihmon kthimin e gjakut për në zemër.

Sëmundjet
Infeksionet e zemrës
Infeksioni i miokardit, kryesisht viral
Infeksioni i valvulave, endokardit infektiv
Infeksioni i perikardit, perikardit infektiv

Zemra në numra
Gjatësia e zemrës ´------15 cm
Pesha e zemrës -------300 g
Volumi (i gjakut) -------70 cm3
Volumi / min në qetësi -------4900 cm3
Volumi / min gjatë punës maksimale -----bis 20-30 Litër
Volumi i gjakut gjatë 70 vjetëve -------~180.000.000 Litër
Puna për rrahje, ana e majtë ~------- 0,8 J
Puna për rrahje, ana e djathtë ------~ 0,16 J
Puna gjatë ditës ------~ 100.000 J
Numri i rrahjeve për një vit (mesatare) ---------36.000.000
Numri i rrahjeve për 70 vjet 3.000.000.000

Vlerat janë të dhëna mesatare.

Numri i rrahjeve gjatë gjithë jetës te gjitarët është maksimum 1 miliardë, kurse njerzit arrijnë deri reth 4 miliardë rrahje gjatë jetës së tyre.

Zorra

1. Ezofagu, 2. Lukthi, 3. Duodenumi, 4. Zorra e hollë, 5. Caecumi, 6. Appendixi, 7. Coloni, 8. Rektumi, 9. Anusi.Zorra (lat. intestinum) është pjesë kryesore e traktit digjestiv (sistemi i tretjes), pos për një numër të madh të kafshëve njëherit është organ kryesor i traktit digjestiv edhe për njeriun. Tek njerëzit e rritur ka madhësi deri rreth 8 metrash dhe përmban një sipërfaqe prej diku rreth 400 m², (mirëpo këto të dhënash varen krejt nga pesha dhe madhësia trupore e njeriut, kështu që këto të dhënash janë variabël.) Para zorrëve shtrihen organet: goja, ezofagu dhe lukthi.


Klasifikimi i zorrëve
Zorra ndahet në këto pjesë:
Zorra e hollë (lat. intestinum tenue) përbëhet prej:
lat. Duodenum, zorra 12 gishtore
lat. Jejunum
lat. Ileum
Zorra e trashë (lat. intestinum crassum) përbëhet prej:
lat. Appendix
lat. Caecum
lat. Colon: 1.Colon ascendens, 2.Colon transversum, 3.Colon descendens, 4.Colon sigmoideum
lat. Rectum

Ekzaminimet e ndryshme
Sonografi (Ultrazë)
Koloskopi
Analizat okulare të fecesit
Analizat mikrobiologjike të fecesit
Testet mbi sheqernat: laktozë, fruktozë etj.